Woda – najcenniejszy skarb

Spoglądając na globus, można odnieść mylne wrażenie, że określenie „błękitna planeta” nadzwyczaj celnie opisuje zasoby wody na świecie.

W rzeczywistości możemy wykorzystać ich zaledwie ułamek, zajmujących aż 71% powierzchni kuli ziemskiej.

Wiele rejonów świata boryka się z problemem dostępu do czystej wody pitnej. Coraz więcej mówi się też o tym, że jednym z krajów, które doświadczają jej niedoborów, jest Polska.

Ile wody jest na świecie?

Całkowita ilość wody na kuli ziemskiej to 1398,2 mln km³, ale zdecydowaną większość, bo aż 95,8%, stanowią wody Oceanu Światowego. Woda słodka to zaledwie 2,5% światowych zasobów. Najwięcej, bo aż 68,7%, jest jej uwięzionej jest w lodowcach i stałej pokrywie śnieżnej, a 30,7% kryje się w wodach podziemnych. Jeziora kumulują 0,26% jej zasobów, a rzeki zaledwie 0,006%.1

Nie taka „błękitna” planeta
Czy wiesz, że aż 2,2 miliarda ludzi na świecie boryka się z problemem braku dostępu do bezpiecznej i czystej wody pitnej?2

1 W. Mizerski, Małe tablice geograficzne, Warszawa 2003.
2 https://sdgs.un.org/goals/goal6 (dostęp: 04.09.2020 r.).

Czy Polska stanie się pustynią?

Wydawać by się mogło, że nasz kraj, usytuowany w niżu europejskim w strefie klimatu umiarkowanego, dysponuje imponującymi pokładami wody – rzeczywistość jest zgoła odmienna. Pod względem jej odnawialnych zasobów Polska plasuje się dopiero na 118 miejscu spośród 179 sklasyfikowanych państw świata.3

Również na tle innych krajów europejskich znajduje się ona w grupie państw zagrożonych deficytem wody – na jednego Polaka przypada aż 2,5 raza mniej wody niż na przeciętnego mieszkańca Europy.4

Brzmi abstrakcyjnie? A jednak! W trakcie fali czerwcowych upałów w 2019 roku w wielu miejscach w Polsce odnotowano brak wody. Najboleśniej odczuli to mieszkańcy Skierniewic, gdzie z wielu kranów po prostu przestała lecieć, a wodę pitną musieli mieszkańcom dostarczać strażacy. Niestety eksperci prognozują, że wraz ze zmniejszającymi się zasobami dostępnej wody i rosnącym na nią zapotrzebowaniem częstotliwość takich zdarzeń może wzrastać.

3 https://www.indexmundi.com/facts/indicators/ER.H2O.INTR.PC/rankings (dostęp: 4.09.2020 r.).
4 [b.a.], Zasoby wodne w Polsce, https://ungc.org.pl/info/zasoby-wodne-polsce/ (dostęp: 4.09.2020 r.).

Jak odpowiedzialnie gospodarować wodą w miatach?

Chociaż zajmują one stosunkowo niewielką powierzchnię naszego kraju, mieszka w nich 60% populacji Polski. To właśnie miasta stanowią szczególne wyzwanie w zakresie odpowiedzialnego gospodarowania wodą. Retencję wody (gromadzenie i przechowywanie jej przez pewien czas) utrudniają tam nieprzepuszczalne powierzchnie – chodniki, jezdnie, dachy budynków. W czasie intensywnych opadów szybko spływa ona do studzienek, powodując przeciążenie sieci kanalizacyjnej.

Co mogą zrobić lokalne samorządy, by skuteczniej zatrzymywać wodę w mieście? Kluczem do sukcesu jest projektowanie infrastruktury miejskiej zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

W praktyce są to takie rozwiązania, jak:

zielone dachy budynków – roślinność w tych miejscach poprawia ich izolację termiczną, a ponadto sprzyja retencji wody, oczyszczaniu powietrza i obniżaniu temperatury w mieście;
stosowanie nawierzchni przepuszczalnych – zamiast asfaltu i tradycyjnej kostki brukowej, tam gdzie to możliwe (np. w parkach czy na parkingach), powinno się stosować nawierzchnie przepuszczalne dla wody: żwirowe, trawiaste czy bruk kamienny;
zakładanie ogrodów deszczowych – instalacji hydrotechnicznych, które wykorzystują rośliny do retencji wody; spowalniają one spływ powierzchniowy, minimalizując ryzyko wystąpienia powodzi, korzystnie wpływają na bioróżnorodność, poprawiają lokalny mikroklimat i, oczywiście, cieszą oko;

Pobierz pełną wersję materiału edukacyjnego