To rodzaj śladu ekologicznego. Pokazuje on, jak bardzo wpływamy na klimat poprzez emisję gazów cieplarnianych, związaną bezpośrednio albo pośrednio ze wszystkimi rzeczami, które robimy w życiu. Im więcej ich emitujemy, tym większy jest nasz ślad.
Inaczej nazywane gazami szklarniowymi, to składniki atmosfery ziemskiej, które na skutek swoich właściwości fizykochemicznych potrafią zatrzymywać energię słoneczną w obrębie atmosfery ziemskiej. Gazy te wpływają na efekt cieplarniany, ponieważ pochłaniają promieniowanie podczerwone, pochodzące z naszej planety. Energia nie może zostać uwolniona do przestrzeni kosmicznej, więc temperatura atmosfery i powierzchni Ziemi się podwyższa. Do gazów cieplarnianych zaliczamy parę wodną, dwutlenek węgla (CO2), freony (CFC), halony, metan (CH4), podtlenek azotu (N2O), ozon (O3) oraz gazy przemysłowe, takie jak perfluorowęglowodory (PFC) czy heksafluorek siarki (SF6). Pojawiają się w atmosferze zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak i w związku z działalnością człowieka.
Jastrzębska Spółka Węglowa obliczenia śladu węglowego zarówno dla organizacji, jak i dwóch głównych produktów węgla i koksu, prowadzi od 2017 roku. Od 2018 roku raportuje w swoich sprawozdaniach z działalności i w raporcie zintegrowanym wielkość śladu węglowego organizacji i działania podejmowane w celu jego redukcji.
Dokładne policzenie śladu węglowego to dość skomplikowane zadanie (służą do tego specjalne normy). Musielibyśmy między innymi wiedzieć, ile energii zużywamy, z czego produkuje się prąd (węgiel czy OZE), ile energii zużyto na wyprodukowanie różnych produktów, skąd przywieziono produkty (np. ubrania, zabawki), ile kilometrów pokonujemy autem, a ile samolotem. W dodatku to nie są wszystkie potrzebne informacje. Całe szczęście ślad węglowy można sprawdzić w nieco łatwiejszy sposób.
Licząc na nasz ślad węglowy, musimy wziąć pod uwagę emisje bezpośrednie, czyli te, na które mamy bezpośredni wpływ, a także te, których sami nie kontrolujemy. Przyjrzyjmy się zatem, jakie aktywności możemy znaleźć w każdej z grup.
Emisje CO2 można przeliczyć nie tylko na mieszkańca, ale także na całe państwo.
1. Mniej jeździć samochodem, częściej korzystać z komunikacji miejskiej, a najlepiej chodzić pieszo lub jeździć rowerem.
2. Jadąc autem, unikaj jazdy w pojedynkę.
3. Ogranicz spożywanie produktów zwierzęcych (mięsa, nabiału, ryb) – twój ślad węglowy zmniejszy się nawet o 1 tonę CO2 w ciągu roku.
4. Nie marnuj jedzenia – jeśli rodzina wyrzuca go 3 kg tygodniowo, przyczynia się do nadmiarowej emisji ok. 23 kg CO2.4
5. Kupuj lokalne i sezonowe produkty żywnościowe, nie takie, które przyleciały z drugiego końca świata (np. awokado z Meksyku, argentyńską wołowinę).
6. Ogranicz latanie samolotem – na wakacje wybierz miejsce znajdujące się bliżej domu.
7. Korzystaj z energooszczędnych sprzętów AGD (takich, które mają oznaczenia A+, A++ na etykietach energetycznych) – im mniejsze zużycie energii, tym niższy ślad węglowy .
8. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, to szybko wymień żarówki na oświetlenie LED (ślad węglowy mniejszy o ok. 100 kg CO2 rocznie).
9. Ogranicz kupowanie nowych rzeczy, np. ubrań, telefonów – korzystaj z używanych, dbaj o te, które już masz, by wydłużyć czas ich przydatności.
Jest taka możliwość, żeby uzyskać neutralność klimatyczną, czyli ograniczyć do zera NETTO swój ślad węglowy, poprzez kompensowanie (bilansowanie) emisji. Nie ograniczamy wtedy swojej emisji, tylko kupujemy odpowiednią ilość tzw. kredytów węglowych (ang. carbon credits), które pochodzą z projektów redukujących emisje CO2 (jak np. stawianie farm wiatrowych, zalesianie, odzysk metanu ze składowisk) i w ten sposób bilansujemy to, co wyemitowaliśmy.
Przykładem takich działań jest realizowany przez Lasy Państwowe projekt Leśnych Gospodarstw Węglowych. Jastrzębska Spółka Węglowa bierze udział w aukcji Jednostek Dwutlenku Węgla (JDW) od samego początku, czyli od 2018 r. JSW zakupiła łącznie 14 000 szt. JDW za kwotę 151 840,00 zł brutto, wspierając tym samym od trzech lat realizację przedsięwzięcia „Modernizacja ścieżki edukacyjnej W krainie pszczyńskiego żubra”, zlokalizowanego w Rezerwacie Żubrowisko w Jankowicach Pszczyńskich.